Orzechy, orzeszki – robimy zapasy
Październik i listopad to czas dojrzewania i zbioru nasion dębu szypułkowego, dębu bezszypułkowego oraz buka zwyczajnego. Leśnicy nie zbierają ich jednak co roku. Owocowanie tych drzew zdarza się rzadko, choć można je szacunkowo określić. Dęby owocują co 4 - 6 lat, a buki nawet co 5 - 10 lat.
O tegorocznym zbiorze opowiada Mirosław Czapracki, leśniczy ze Szkółki Leśnej Dąbrowa w Nadleśnictwie Pniewy: Wykorzystując w tym roku owocowanie dębów i buka zebraliśmy kilka ton nasion. Dęby w ilości minimum 6000 kg oraz buk w ilości minimum 800 kg. Nasiona zbierane są z ziemi, ręcznie, po naturalnym opadzie z drzew. W jednym kilogramie znajduje się ok. 250 szt. żołędzi dębu szypułkowego, ok. 370 szt. dębu bezszypułkowego oraz ok. 4000 szt. orzeszków buka zwyczajnego. Na zespół zbieraczy składa się około 20 osób. W sumie muszą podnieść z ziemi około 12 600 000 sztuk nasion - tłumaczy leśniczy.
Nasiona po zbiorze przekazywane są do Ośrodka szkółkarsko-nasiennego w Jarocinie w celu wieloletniego przechowywania. Dzięki takiemu działaniu możliwy jest coroczny wysiew nasion w Szkółce Dąbrowa, szczególnie w lata „głuche" o niewielkim owocowaniu lub braku.
Jak je rozpoznać?
Orzechy, orzeszki to owoce drzew z twardą, zdrewniałą łupiną (owocnią). Gdy orzechy są osadzone w kubkowatej miseczce, nazywamy je żołędziami, jak np. u dębów lub też w pękającej okrywie z kolcowatymi wyrostkami, jak u buka czy kasztanowca.
- Buk pospolity - orzeszki trójgraniaste o ostrych kantach zbiegających u szczytu, zwane pospolicie „bukwią" lub „buczyną", są gładkie, połyskujące o ciemnobrązowej barwie, jaśniejącej w miarę przesychania, jadalne. Owocuje obficie co 5 - 10 lat;
- Dąb szypułkowy - na żołędziach świeżych widoczne są zielonkawe, później ciemne, oliwkowo-brązowe, podłużne prążki, znikające w trakcie podsuszania. Kształt zmienny: najczęściej wydłużone, walcowate, u nasady ścięte, dające się postawić. Lata nasienne (obfite owocowanie) powtarzają się co 4 - 6 lat;
- Dąb bezszypułkowy - żołędzie wydłużone, owalne, na wierzchołku często zaostrzone, najszersza średnica przypada w połowie długości lub nieco bliżej nasady. Owocnia sucha jest brązowa (jednobarwna), w okresie opadania żołędzi jasnozielona (lekko zaróżowiona), w kilka dni po opadnięciu barwa przechodzi w brązową, nie widać na niej pasków. Lata wysokiego urodzaju przypadają raz na 5 -8 lat;
- Dąb czerwony - kształt charakterystyczny: grubość prawie równa długości, podstawa stanowi równą powierzchnię, na której żołądź może stać, wierzchołek zakończony twardym spiczastym wyrostkiem. Barwa brązowa. Pochodzi z Ameryki Północnej.