Oznak budzącej się do życia przyrody jest coraz więcej. Wystarczy tylko na chwilę zwolnić tempo i wsłuchać się w tętno lasu. Melodyjny śpiew kosów o świcie, klucze wracających z zimowisk żurawi czy… pojawiające się śnieżyce. Na szczęście nie mówimy o zjawiskach pogodowych, których o tej porze roku wolelibyśmy już uniknąć, tylko o osobliwości florystycznej - śnieżycy wiosennej.

„Pierwsze uczucia, to kwiaty wiosenne, Co się własną upajają wonią: Przed żywszym blaskiem jeszcze w cień się chronią, I wierzą jeszcze w swe trwanie niezmienne" (Adam Asnyk)

Widok tych kwiatów po tak długiej zimowej przerwie zawsze wywołuje zachwyt. Pobudza nasze zmysły, przypomina o nadchodzącej wiośnie, zwłaszcza, gdy nasze organizmy krzyczą i domagają się ciepłych promieni słonecznych. Mieszkańcy Poznania i okolic zwiastunów wiosny nie muszą szukać daleko. Niedaleko granic miasta, na terenie leśnictwa Uchorowo (Nadleśnictwo Łopuchówko) znajduje się największe stanowisko na nizinach śnieżycy wiosennej (Leucojum vernum), podobnej z wyglądu do znanych przebiśniegów, lecz o dużo większych kwiatach. Jej masowy zakwit przypomina ogromny dywan utkany z białych płatków rozsypanych po lesie.

Śnieżna tajemnica

Kobierzec śnieżyc to zazwyczaj widok zarezerwowany dla turystów wybierających się w góry. Możecie ją spotkać w Karpatach czy Sudetach, licznie występuje zwłaszcza w Bieszczadach. Jej naturalny zasięg występowania przebiega przez południową część naszego kraju na wysokościach od 530 do 1180 m n.p.m. Skąd więc śnieżyca przywędrowała do Wielkopolski? Do dziś nie znamy jednoznacznej odpowiedzi. Jednak wydaje się, że jej pojawienie się w tym miejscu można przypisać celowemu działaniu człowieka, gdyż dane historyczne nie potwierdzają jej występowania. Bez względu jednak na pochodzenie, roślina znalazła w naszym województwie warunki niezbędne do rozwoju, kwitnienia i wydawania owoców.

Miejsce jej występowania zostało objęte w 1975 roku ochroną rezerwatową. Rezerwat, któremu nadano nazwę „Śnieżycowy Jar”, o powierzchni 9 ha, jest najchętniej odwiedzanym rezerwatem wśród Poznaniaków. Można wręcz powiedzieć, że stał się kultowym miejscem na turystycznej mapie Wielkopolan a samo kwitnienie śnieżycy można z całą pewnością nazwać wydarzeniem kulturalnym, wzbudzającym ogromne zainteresowanie wśród lokalnej społeczności i mediów.

Nie trudno się domyślić, że cena sławy w tym wypadku jest wysoka. Masowy pojaw śnieżycy związany jest niestety z masowym pojawem turystów,  w ilości nawet kilku tysięcy osób na weekend. Przypomnijmy, iż śnieżyca kwitnie tylko przez dwa tygodnie w roku. Jeśli dodamy do tego, że cały teren rezerwatu położony jest na obszarze wojskowym Poligonu Biedrusko, który udostępnia go wyłącznie w wybrane weekendy, powinniśmy napisać wręcz o „Bitwie o Śnieżycowy (Helmowy) Jar”, parafrazując bardzo znaną scenę jeszcze bardziej znanego pisarza.

Czy jest to zatem odpowiednia propozycja dla osób chcących zaznać ciszy i spokoju? Na to pytanie musicie odpowiedzieć sami. Z pewnością widok tysięcy śnieżyc możę wynagrodzić te niedogodności.

Jeśli nie „Jar” to?

Śnieżyca jest częstym gościem w parkach botanicznych czy ogrodach dendrologicznych. Możecie ją zobaczyć np. w Parku w Kórniku. Dużo mniej znanym miejscem jest 20. hektarowy Park w Turwi, na obszarze Parku Krajobrazowego im. Dezyderego Chłapowskiego, słynącego z zadrzewień śródpolnych. Podobnie jak w „Śnieżycowym Jarze” i w tym miejscu śnieżyca znalazła optymalne dla siebie warunki. Kwitnące łanowo kwiaty dodają dodatkowo uroku zabytkowemu pałacykowi, należącemu niegdyś do rodziny Chłapowskich. Obecnie mieści się w nim siedziba Stacji Badawczej Instytutu Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN. Podobnie jak w innych ogrodach czy arboretach tak i do parku w Turwi śnieżyca została oczywiście sprowadzona. Było to już w latach 60-tych ubiegłego wieku.

Podziwiajmy, nie zrywajmy!

Pamiętajmy, iż śnieżyca wiosenna jest gatunkiem narażonym na wyginięcie, objętym ścisłą ochroną gatunkową.  Pomimo, iż w innych rejonach kraju jej stanowiska zanikają (około 100 stanowisk), w Śnieżycowym Jarze czuje się dobrze. Jej zbiorowisko porastające dno jaru lasu dębowo-grabowego obecnie liczy kilka tysięcy sztuk.

Śnieżyca jest jedną z najwcześniej kwitnących roślin naszych lasów, zdarza się, że zakwita już w lutym, zaraz po rannikach, choć przeważnie ma to miejsce w połowie marca. Należy jednak pamiętać, że kwitnie jedynie przez 2-3 tygodnie, dlatego by móc ją podziwiać należy się spieszyć! Pamiętajmy jednak, że śnieżyce zdecydowanie lepiej czują się i pięknej wyglądają w środowisku naturalnym i nie wolno ich zrywać. O ich bezpieczeństwo dbają pracownicy nadleśnictwa, którzy kierują turystów na specjalnie przygotowaną ścieżkę dydaktyczną oraz udzielają cennych informacji.

Dla przybywających do rezerwatu zmotoryzowanych turystów przygotowano parkingi leśne (w miejscowości Uchorowo oraz w miejscowości Starczanowo). Parking leśny znajdujący się bezpośrednio przy rezerwacie jest udostępniony wyłącznie dla osób niepełnosprawnych. Osoby ceniące czynny wypoczynek dojdą do rezerwatu ścieżką turystyczną biegnącą ze Starczanowa lub z Uchorowa. Granicą rezerwatu biegnie również zielony szlak turystyczny z Białężyna do Łukowa.

Czy śnieżyca już kwitnie?
To jedno z najczęściej zadawanych pytań w ostatnim tygodniu. Pełnie kwitnienia możemy obserwować już w Parku w Turwi, natomiast w "Śnieżycowym Jarze" spodziewamy się 100% zakwitu w najbliższych dniach. Najnowsze informacje wraz z mapą dojazdu umieszczane są na portalu społecznościowym Facebook: Nadleśnictwo Łopuchówko, Ośrodek Edukacji Leśnej "Łysy Młyn" w Biedrusku oraz na stronie internetowej nadleśnictwa. Ponieważ rezerwat w całości położony jest na terenie wojskowym Poligonu Biedrusko, w pierwszej kolejności koniecznie należy sprawdzić, czy w weekend nie odbywają się tam ćwiczenia. Jak informuje Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych terminy dostępności w marcu i kwietniu będą ustalone w każdy piątek poprzedzający weekend. Komunikat publikowany jest TUTAJ!