Od pomiaru do ekranu – jak technologia zmienia gospodarkę leśną
W dobie dynamicznego rozwoju technologii oraz dążenia do optymalizacji procesów, coraz częściej sięgamy po nowoczesne rozwiązania również w codziennej pracy leśników. Precyzyjne pozyskanie odpowiednich sortymentów, odbiórka drewna, a także związana z nimi logistyka zrywki i wywozu – to obszary, które stoją obecnie przed istotnymi zmianami.
Wdrażanie innowacji wymaga zaangażowania i współpracy wielu stron: leśników, Zakładów Usług Leśnych, odbiorców surowca oraz środowiska naukowego.
Z inicjatywy Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Poznaniu, na terenie Nadleśnictwa Pniewy odbyło się spotkanie poświęcone wykorzystaniu systemów komputerowych w maszynach wielooperacyjnych do odbiórki surowca drzewnego. Było to już kolejne wydarzenie w ramach projektu wdrażania fotooptycznej metody pomiaru drewna w Lasach Państwowych.
W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele różnych środowisk zaangażowanych w proces pozyskania i pomiaru drewna:
- dr inż. Kwiryn Naparty – dyrektor RDLP w Poznaniu,
- członkowie Doraźnego Zespołu Zadaniowego ds. wdrożenia fotooptycznej metody pomiaru drewna: Marcin Pelcner – naczelnik Wydziału Gospodarki Drewnem oraz Wiesław Krzewina – nadleśniczy Nadleśnictwa Syców,
- Jarosław Gorączkowski – Główny Specjalista SL ds. koordynacji usług leśnych z RDLP w Pile,
- Jędrzej Kasprzak – przedstawiciel firmy SWISS KRONO GROUP, pełniący również funkcję Prezydenta Stowarzyszenia Producentów Płyt Drewnopochodnych w Polsce,
- przedstawiciele firmy Forex Polska, w tym członek zarządu Bartłomiej Partyka,
- przedstawiciele Katedry Techniki Leśnej Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, z prof. UPP dr hab. Włodzimierzem Stempskim na czele,
- pracownicy Nadleśnictwa Pniewy z Panią Nadleśniczy Moniką Kubiak.
Podczas spotkania przedstawiono dotychczasowe doświadczenia związane z pilotażowym wdrożeniem fotooptycznej metody pomiaru drewna w stosach, z uwzględnieniem pomiarów referencyjnych.
„Lasy Państwowe nie powinny ograniczać się do jednej metody pomiaru drewna, jak choćby pomiar fotooptyczny. Trzeba pamiętać, że na rzetelność tego typu pomiarów wpływa wiele istotnych czynników” – zaznaczył przewodniczący Zespołu ds. wdrożenia fotooptyki, nadleśniczy Wiesław Krzewina.
Przedstawiciele firmy SWISS KRONO GROUP poinformowali, że wykonują pomiar stosów metodą fotooptyczną, bez referencji. Dodatkowo, każdy transport drewna jest przez nich skanowany laserowo bezpośrednio na samochodzie.
Wszystko zaczyna się od kalibracji...
Podczas wizyty terenowej zaprezentowano proces rozpoczęcia prac na powierzchni przeznaczonej do cięcia (w tym przypadku z zaplanowanym zabiegiem TPP). Rozpoczynając od wyznaczenia pozycji i określenia sortymentów – zgodnych z wykonanym wcześniej szacunkiem brakarskim – operator harwestera przystępuje do prac.
Na początku każdej nowej powierzchni operatorzy są zobowiązani do przeprowadzenia pomiarów kontrolnych. W tym celu wybierają reprezentatywne drzewa na początku pozycji. Następnie wykonywana jest wycinka i manipulacja sortymentów zgodnie z założeniami.
Po ścince operator dokonuje ręcznego pomiaru wszystkich sztuk, weryfikując długość i średnicę poszczególnych wałków za pomocą elektronicznego średnicomierza z wbudowaną miarką. Dane te są porównywane z wynikami pomiarów głowicy harwestera. Średnicomierz odwiesza się, by skalibrować głowicę do wartości uzyskanych z pomiaru ręcznego.
Uczestnicy spotkania podkreślili duży potencjał systemów komputerowych w maszynach wielooperacyjnych, zwłaszcza w zakresie automatycznego pomiaru objętości drewna, niewymagającego dodatkowych działań ze strony operatora.
Aby proces pomiarów był rzetelny, samo urządzenie również musi zostać skalibrowane. W tym celu wykorzystuje się specjalny, certyfikowany przymiar znajdujący się w kabinie maszyny.
Na podstawie uzyskanych danych sporządzany jest raport, który porównuje wyniki pomiarów maszyny i operatora, wraz z podaniem różnicy procentowej. W przypadku spotkania w Nadleśnictwie Pniewy odnotowano różnicę -1,51% w miąższości sortymentu So S2a dla 15 zmierzonych wałków – oznacza to, że maszyna zmierzyła wartość nieco niższą niż pomiar ręczny, co zostało skorygowane po zakończeniu procesu.
Średnica drewna mierzona jest za pomocą noży okrzesujących, natomiast długość – z użyciem zębatego kółka pomiarowego dociskanego hydraulicznie do drewna. Pomiary odbywają się w korze, a maszyna uwzględnia potrącenia w zależności od gatunku i średnicy, by wyliczyć objętość drewna w m³.
Wymiana doświadczeń między leśnikami, przedstawicielami nauki, producentami maszyn i odbiorcami surowca zaowocowała wieloma konstruktywnymi rozmowami.
Jak podsumowano podczas spotkania – na naszych oczach pisze się historia.
