Odtwarzanie starych odmian drzew owocowych ma związek z historią sadownictwa i powrotem do tradycyjnych metod przetwórstwa. Zadrzewienia śródpolne czy remizy z drzewami owocowymi są również ważne dla ptaków, zwłaszcza w okresie zimowym, dla których pozostawione na zimę jabłka są drogocennym pokarmem.

Choć trudno w to uwierzyć obecnie na świecie uprawianych jest  kilkanaście tysięcy odmian jabłoni. W Zakładzie Zasobów Genowych Roślin Ogrodniczych w Skierniewicach w latach 1921-2016 zgromadzono ich około 1370. Z czego w Nadleśnictwie Pniewy, przy osadzie Dąbrowa rośnie 12 starych odmian jabłoni, zakwalifikowanych na podstawie wyglądu drzew.

Na wygląd oraz smak owoców wpływa, w zależności od zawartych w nich składników chemicznych:

• rodzaj podkładki do szczepień;
• rodzaj gleby;
• nawożenie;
• wiek drzewa;
• jego formowanie – cięcie;
• obfitość owocowania;
• dojrzałość owoców;
• prowadzona lub zaniechana ochrona przed chorobami oraz przebieg pogody w danym roku.

Ilość hodowanych w Polsce odmian jabłoni a także czynniki wpływające na wygląd i smak stanowią przeszkodę w prawidłowym oznaczeniu odmian. Niektóre stare odmiany jabłoni są mało cenione ze względu na niezbyt atrakcyjny wygląd, objawy chorobowe, niewyrównane owoce. Są też i takie, które są prawdziwym „rarytasem", zwłaszcza dla amatorów upraw w przydomowych ogródkach czy na działce.

To właśnie wyjątkowy smak rosnących na terenie osady leśnej Dąbrowa jabłoni skłonił nadleśnictwo do podjęcia decyzji o rozpoczęciu projektu. Całość prac obejmowała inwentaryzację istniejących odmian oraz naniesienie ich rozmieszczenia na mapie. Następnie oznaczono ich pory kwitnienia i owocowania. Aby otrzymać nowe osobniki danego gatunku, o tej samej puli genowej, użyto stosowanej od lat w ogrodnictwie wegetatywnej metody szczepienia na podkładkach.

Choć to może wydawać się dziwne niektóre gatunki drzew owocowych, w tym jabłonie, są wciąż sadzone w lasach, a te rosnące są pozostawiane i otaczane troskliwą opieką przez leśników. Stanowią bowiem tzw. domieszkę biocenotyczną, niezwykle cenną dla środowiska leśnego. Obecność drzew owocowych przyczynia się do zachowania prawidłowej równowagi, poszerza łańcuch zależności pokarmowych w lesie. Drzewa liściaste, w tym owocowe stanowią również doskonałe schronienie dla wielu gatunków zwierząt, także tych najmniejszych. Ma to niebagatelne znaczenie dla budowania naturalnej odporności lasu.

Po żmudnych pracach związanych ze szczepieniem Nadleśnictwo Pniewy czeka dalsza produkcja sadzonek w szkółce do uzyskania formy piennej. Wszyscy pracownicy z niecierpliwością wyczekują pierwszych efektów pracy!

Każdy z Was może zasadzić w swoim ogrodzie stare odmiany drzew owocowych. Pytacie o nie na szkółkach leśnych lub w prywatnych punktach sprzedaży. Więcej informacji o historii i odmianach znajdziecie również na stronie www.stareodmiany.pl.