Asset Publisher Asset Publisher

Zurück

Nie tylko drzewa – lasy, które pamiętają

Nie tylko drzewa – lasy, które pamiętają

W wyniku zawirowań historycznych lasy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Poznaniu skrywają wiele niezwykłych zabytków kultury materialnej. Część z nich ma tysiące lat i stanowi przedmiot badań archeologicznych, inne – znacznie młodsze – są bolesnym świadectwem XX-wiecznych wydarzeń, zwłaszcza okresu okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej.

Ich zachowanie dla przyszłych pokoleń wymaga ścisłej współpracy leśników z konserwatorami zabytków. Wyrazem tej współpracy było m.in. spotkanie Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dyrektorem RDLP w Poznaniu, poświęcone obiektom znajdującym się na terenach zarządzanych przez jednostki tej dyrekcji oraz zlokalizowanym na gruntach leśnych.

Zdjęcie przedstawia przedstawicieli Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Poznaniu i kierownictwo RDLP w Poznaniu na tle drewnianej ściany.

Współpraca z Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków w Poznaniu koncentruje się na działaniach na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego, promocji jego wartości oraz edukacji społeczeństwa w zakresie właściwego podejścia do historycznych obiektów.

Opieka nad takimi miejscami to nie tylko obowiązek – to również pasja wielu leśników, którzy z zaangażowaniem dokumentują i pielęgnują historię regionu. Warto dodać, że ochrona tego typu obiektów stanowi także wymóg certyfikacji FSC® – jako element tożsamości kulturowej lokalnych społeczności.

Przykłady dziedzictwa kulturowego w lasach RDLP w Poznaniu:

Piramidy w Wietrzychowicach

Na terenie Nadleśnictwa Koło znajdują się megalityczne grobowce sprzed ponad 5500 lat – starsze niż egipskie piramidy i Stonehenge. Pięć z nich zlokalizowano w miejscowości Wietrzychowice (gmina Izbica Kujawska), a jeden przy siedzibie nadleśnictwa w Gaju Stolarskim. Oba miejsca tworzą Park Kulturowy Wietrzychowice.
Co roku we wrześniu odbywa się tu Festyn Archeologiczny w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa – "Wehikuł Czasu".

Zdjęcie przedstawia czoło nasypu będącego częścią grobowca megalitycznego. Wokół las. Fot. Ilona Żółtowska

Pałac w Porażynie i park dworski w Luboszu

Pałac w Porażynie wybudowany ok. 1880–1882 r. jako willa Eichenhorst (czyli "Gniazdo Dębów"), stał się następnie rezydencją generała Kazimierza Sosnkowskiego. Po II wojnie światowej mieściła się tu szkoła leśna, a dziś działa ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy podlegający Nadleśnictwu Grodzisk.
Z kolei na terenie Nadleśnictwa Pniewy znajduje się zaś park dworski w Luboszu – zmodernizowany zespół z XIX wieku, obejmujący dwór, cmentarz, folwark i zabytkowy park z licznymi gatunkami drzew, w tym pomnikowymi cisami, dębami i platanami.

Zdjęcie przedstawia ujęcie z lotu ptaka pałacu w Porażynie wraz z otaczającym go parkiem. Fot. Archiwum OSW Porażyn Zdjęcie przedstawa nagrobek zwieńczony krzyżem pośród drzew pozbawionych liści w parku przydworskim w Luboszu. Fot. Bogumiła Pluto-Prądzyńska

Mauzoleum rodziny von Lagendorff

W Kawczem (gm. Bojanowo), na terenie Nadleśnictwa Piaski, znaleźć można kaplicę grobową niemieckiej rodziny von Lagendorff – właścicieli okolicznych ziem w latach 1880–1939. Leśnicy z Piasków starają się o dofinansowanie z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków na jej renowację, obejmującą m.in. odbudowę dachu, zabezpieczenie murów oraz rewitalizację wnętrza.

Ruiny kaplicy grobowej rodziny von Lagendorff z wejściem zabitym deskami i wieloma miejscami gdzie widać gołe cegły w otoczeniu lasu. Fot. Portal Rawicz24

Leśne mogiły i cmentarze

Na terenach leśnych dyrekcji poznańskiej znajduje się blisko 100 udokumentowanych miejsc pamięci – od mogił i pojedynczych grobów po całe cmentarze.


W Nadleśnictwie Sieraków znajduje się m.in. kamień upamiętniający leśniczego Antoniego Jarochowskiego, zamordowanego przez hitlerowskich żandarmów w 1944 r. pod zarzutem udzielenia pomocy członkom polskiego ruchu oporu. W tym samym nadleśnictwie znajduje się także mogiła trzech Powstańców Wielkopolskich z 1919 r.

Zdjęcie przedstawia sporych rozmiarów kamień z tablicą upamiętniającą leśniczego Antoniego Jarochowskiego, w tle las. Fot. Roman Tomczak

W Nadleśnictwie Konstantynowo zlokalizowane są natomiast liczne pomniki i mogiły, upamiętniające ofiary masowych egzekucji z okresu II wojny światowej, m.in. w leśnictwie Grzybno oraz w kompleksie leśnym między Zakrzewem a Palędziem.

Zdjęcie przedstawia mogiłę obramowaną niewysokim ogrodzeniem z krzyżem na środku, kwiatami i zniczami. W tle inne groby i sosnowy las. Fot. Wojciech Fabisiak

To tylko wybrane przykłady z bogatego katalogu zabytków kultury materialnej, które każdego dnia są pod opieką leśników z RDLP w Poznaniu – ludzi, dla których historia lasów to nie tylko przeszłość, ale też ważna część ich codziennej misji.